Wzrok

Co przyspiesza starzenie się wzroku?    Niepokojące objawy    Przyczyny osłabiania się wzroku    Wady wrodzone wzroku   

Wzrok w pigułce
Zdrowe oczy pokazują nam otoczenie w stanie rzeczywistym. Ok. 80% informacji trafia do mózgu za pośrednictwem wzroku.
Każde oko odbiera trochę inne obrazy, które ośrodek wzroku w mózgu scala w jeden. Dzieki temu nasze widzenie do 50 m jest przestrzenne (trójwymiarowe), powyżej tej odległości obrazy spotrzegamy już jako płaskie.
Budowa oka
Narząd wzroku składa się z gałki oczne, poruszających je mięśni, powiek, aparatu łzowego i sieci nerwów. Gała oczna ma kształu podobny do kuli o średnicy ok. 23 mm.
Umiejscowiona jest w twardym oczodole z miękką wyściółką tłuszczową. Ścianę gałki ocznej tworzą trzy błony: zewnętrzna (rogówka, twardówka), środkowa (tęczówka, naczyniówka, ciało rzęskowe) i wewnętrzna - siatkówka.
W tylnej części gałki znajduje się tarcza nerwu wzrokowego, który połączony jest z mózgiem. W samym środku jest źrenica, której średnica zmienia sie pod wpływem różnych bodźców, np. światła. Gdy światła jest za dużo, tęczówka zaciska się, zmniejszając źrenicę, co chroni nerw wzrokowy przed uszkodzeniem.
Tuż za tęczówką znajduje się dwuwypukła i silnie załamująca światło soczewka. Przyczepiona jest cienkimi wiązadełkami do mięśnia rzęskowego. Jego skurcze umożliwiają zmianę kształtu soczewki na bardziej wypukłą lub płaską (akomodacja).
Pomiędzy soczewką a siatkówką jest ciało szkliste, które zajmuje ponad 2/3 objętości gałki ocznej i składa się prawie tylko z wody. Ciało szkliste ma zadanie amortyzacji wstrząsów, utrzymywanie kształtu oka, załamywanie promieni słonecznych itp.
Powstawanie obrazu
Wpadające do oczu promienie słoneczne przechodzą przez przezroczystą wypukłą rogówkę, źrenicę, soczewkę, ciało szkliste i załamane docierają do siatkówki.
W siatkówce najważniejsza jest plamka żółta, która odpowiada za ostrość widzenia. Z powierzchni siatkówki światłoczułe komórki (czopki i pręciki) przekazują sygnały wzrokowe przy pomocy nerwu wzrokowego do mózgu.
Rogówka, ciecz wodnista, soczewka i ciało szkliste tworzą układ optyczny skupiający promienie słoneczne w taki sposób, aby na siatkówce pojawił sie ostry obraz przedmiotu. Bardzo ważną rolę spełnia tu zdolność akomodacji soczewki, bo pozwala ogniskować na siatkówce obiekty znajdujące się w różnych odległościach od oczu (soczewka robi się bardziej płaska im dalej znajduje się oglądany obiekt). Ostrość widzenia możliwa jest, gdy ognisko obrazu pokrywa się z siatkówką.
Wady wrodzone, uszkodzenia wzroku zabierają nam piękno widoku świata. Wady wzroku dzielą na sferyczne i cylindryczne. W sferycznych rogówka jest kulista, a w cylindrycznych owalna. Również z wiekiem następuje starzenie się wzroku powodujące widzenie mniej wyraziste.
Po 40-roku życia u większości ludzi zaczynają się problemy z ostrym widzeniem z bliska lub bardziej oddalonych obiektów. Dlatego bardzo ważna konsultacja u okulisty, choroby oczu późno wykryte mogą spowodować utrate wzroku.
Do góry🔺
Przyczyny osłabiania się wzroku?
W strukturze oka (rogówce, tęczówce, ciele rzęskowym) dochodzi do zmian. Rogówka z wiekiem traci przezroczystość i światło w niej jest coraz bardziej rozpraszane. Powoduje to rozmywanie obrazów i widzimy mniej szczegółów (brak ostrości).
Zmienia się też pole widzenia, bo rogówka ulega spłaszczeniu. Zmniejsza się wielkość źrenicy i mniej światła wpada do oka, powodując u osób starszych coraz mocniejszych żarówek do czytania.
Tęczówka traci na elastyczności, a to z kolei wpływa na wolniejsze przystosowanie się oczu do zmian natężenia oświetlenia. Największy wpływ na pogorszenie wzroku ma powiększenie się soczewki i osłabienie mięśni, które nią poruszają (ciało rzęskowe). Z wiekiem soczewka obrasta w kolejne nowe warstwy, a stare nie są usuwane. W wieku ok. 70 lat życia soczewka jest trzykrotnie większa niż w wieku 20-tu lat.
Stajemy się dalekowidzami, a później krótkowidzami. Maleje ilość wytwarzanych łez powodując suchość rogówki objawiając się podrażnieniem tzw. piasek w oczach. W starszym wieku oko zaczyna przekłamywać kolory, ponieważ soczewka nabiera żółtawej barwy. Odcienie niebieskie widzimy ciemniejsze, a żółte mniej wyraziste (jaskrawe). Również fiolet jest mniej widziany. W tym przypadku samemu można ten proces złagodzić lub go opóźnić.
Do góry🔺
Niepokojące objawy
Jeżeli zauważymy niżej niepokojące objawy należy odwiedzić okulistę. Specjalista dokładnie zbada nasz wzrok, wystawi receptę na odpowiednie szkła czy soczewki. Napewno doradzi, żeby do czytania używać odpowiedniego oświetlenia (barwa, moc).
Zmiana koloru tęczówki oka, ciemna plama w polu widzenia, niewyraźne widzenie lub zamglenie, podwójne widzenie, światłowstręt (nadmierna wrażliwość na światło), trudności ze skupieniem wzroku na odległych przedmiotach, pieczenie, swędzenie, zaczerwienienie, suche oko, nadmierne łzawienie, problemy przy zamykaniu powiek.

Mroczki i plamy - mogą pojawiać się u osób powyżej 40 lat i są naturalnym objawem. Nie są groźne, ale mogą utrudniać widzenie. Jeżeli jednak widzimy deszcz iskierek na czarnym tle, to należy udać się do specjalisty. Jeżeli patrząc na wprost widzimy ciemną plamkę przypominającą kleks również należy udać się do okulisty. Być może przyczyną będzie krawienie do oka, które okulista zatamuje i ustali przyczynę.
Opadająca powieka - oczy są rzadko idealnie symetryczne. Najbardziej to widać przy opadającej powiece i podwijaniu się jej oraz przy obrzęku. Przyczyny są różne: nieprawidłowości neurologiczne, mięśniowe oraz alergie. Czasem wada ta jest wrodzona i może wymagać korekty chirurgicznej.
Podwójne widzenie - dotyczy jedngo lub obu oczu (może to być początek zaćmy). Przyczyną mogą być mięśnie poruszające gałkami. Choroby i wiek mogą powodować ich osłabienie. Najczęściej jednak przyczyną jest uraz, choroby naczyniowe w obrębie mózgu, zmiany nowotworowe w mózgu, cukrzyca, nadczynność tarczycy. U ludzi młodych podwójne i niewyraźne widzenie może sygnalizoać początki stwardnienia rozsianego.
Przekrwienie - duża krwista plama na jednym z oczu spowodowana jest przeważnie kruchością naczyń, przemęczeniem, pracą przy złym oświetleniu lub też bez wyraźnego powodu. Mija samoistnie. Kiedy gałkę pokrywa sieć czerwonych naczynek i pojawia się ból oznacza to zapalenie wirusowe lub bakteryjne, obecność ciała obcego, jaskrę - ten przypadek wymaga pomocy okulisty.
Skurcze powiek - tiki występują w postaci drgań włókien mięśniowych, przeważnie powieki dolnej. Są to niegroźne zaburzenia, niezwiązane z żadną chorobą. Jednak silny skurcz może być spowodowany zapaleniem spojówki, rogówki, twardówki, tęczówki. Objawem zapalenia jest światłowstręt i łzawienie. Po wyleczeniu choroby skurcz powiek ustępuje.
Świetliste kręgi - jeżeli widzimy obiekty otoczone aureolą, może to oznaczać sygnalizację rozwoju utajonej jaskry. I w tym przypadku należy udać się do specjalisty. Być może te objawy związane są tylko z zażywaniem leków (przeciwdepresyjne, uspokajające, nasercowe, stosowane przy chorobie Parkinsona).
Utrata obwodowego widzenia - widzimy tylko na wprost (mogą to być symptomy jaskry).
Do góry🔺
Co przyspiesza starzenie wzroku?
1. Wielogodzinna praca przy monitorze oraz brak przerw.
2. Brak wizyt kontrolnych u okulisty, co wiąże się noszeniem tych samych mocy szkieł i soczewek przez lata.
3. Czytanie przy złym oświetleniu (zła barwa światła, zła moc, która może być za mocna lub za słaba).
4. Zły kąt padania światła (światło odbija się)lub nie właściwe ustawienie podczas czytania np. za plecami rzuca cień na tekst.
5. Przebywanie przez długi okres w pomieszczeniach klimatyzowanych.
6. Długotrwałe przebywanie na pełnym słońcu oraz źle dobrane okulary przeciwsłoneczne.
7. Przebywanie w pomieszczeniach zadymionych.