Większość udarów spowodowana jest niedostatecznym ukrwieniem mózgu, tzw. udary niedokrwienne. Ich przyczyną najczęściej jest zablokowanie tętnicy mózgowej przez skrzep. Skrzep ten może powstać w tętnicy mózgowej lub w innych naczyniach krwionośnych, np. w sercu. W części mózgu, w której przez dłuższy czas nie dopływa krew, dochodzi do uszkodzenia komórek.
Udary krwotoczne (wylewy krwi do mózgu) występują rzadziej - ok.20%. Dochodzi do nich najczęściej na wskutek pęknięcia naczynia krwionośnego (wypadki - urazy głowy, nadciśnienie, miażdżyca, pęknięcie tętniaka). Udar krwotoczny wymaga szybkiej operacji.
Pierwsze objawy często są niekojarzone z udarem mózgu: zawroty głowy, silny ból głowy, opadający kącik ust, niewyraźne widzenie, uczucie niedowładu, słabości w jednej części ciała, utrudnienia w mówieniu. Mogą to być sygnały ostrzegawcze przed zbliżającym się, że udarem lub już do niego doszło. Takie objawy po kilkunastu minutach lub kilku godzinach mogą minąć, jednak nie należy tego lekceważyć, tylko trzeba natychmiast udać się do lekarza.
Udar może spowodować trwałą niepełnosprawnością (niedowład kończyn, a nawet połowy ciała, zaburzenie mowy) lub śmierć.
Jedną z przyczyn udaru jest odkładanie się w tętnicach cholesterolu i wapnia, powoduje stwardnienie tętnic (stają się mniej elastyczne i zmniejsza się ich średnica przepływu krwi). Zakrzepy i zatory często spowodowane są stylem życia: dieta bogata w tłuszcze nasycone, tłuszcze utwardzane i cukier, mało ruchu, palenie papierosów i picie alkoholu, nieprawidłowo leczoną lub nierozpoznaną cukrzycę.
Ten styl życia możemy zmienić, gorzej jest z osobami chorującymi na cukrzycę, a szczególniej gdy nie jest ona leczona. Nieleczona cukrzyca zwiększa zagrożenie udarem i innymi poważnymi zaburzeniami oraz chorobami. Szybkie i prawidłowe leczenie cukrzycy może pomóc uniknąć wielu problemów zdrowotnych lub ich zminimalizować.
Udar mózgu powinien być leczony jak najszybciej w szpitalu. Pierwsza pomoc po udarze mózgu to podanie kroplówki, być może trzeba będzie podłączyć chorego do respiratora oraz zrobić tomografię komputerową głowy. Następnie zostaną podane odpowiednie leki mające rozpuścić skrzep krwi, im szybciej, tym lepiej, bo są najbardziej skuteczne do ok. 3 - 4 godzin po udarze.
Dodatkowe badania podczas pobytu w szpitalu to: EKG, USG tętnic, RTG klatki piersiowej, badanie krwi, arteriografia tętnic, rezonans magnetyczny. Gdy zareagujemy zbyt późno, może dojść do niedotlenienia mózgu i nieodwracalnych zmian. Udar mózgu lewostronny lub prawostronny krwotoczny, może spowodować podjęcia koniecznej operacji. Po przebytym udarze zalecana jest, a nawet konieczna rehabilitacja, terapia, pomoc psychologa, itd.
