Jest to wada cylindryczna spowodowana nier贸wnomiernym za艂amywaniem si臋 艣wiat艂a wpadaj膮cego do oka (po za艂amaniu nie 艂膮cz膮 si臋 w jednym punktcie, lecz przechodz膮 w dwie prostopad艂e linie ogniskowe). W wyniku tego powstaje rozmyty obraz, podobnie jak w krzywym zwierciadle.
Astygmatyzm
Mo偶e by膰 kr贸tkowzroczny (minusowy) lub nadwzroczny (plusowy). T臋 wad臋 koryguje si臋 szk艂ami cylindrycznymi, dodawanymi do szkie艂 sferycznych.Jaskra
Nie leczona jaskra prowadzi do zaniku nerwu wzrokowego, co przewa偶nie doprowadza do utraty wzroku.
Przyczyn膮 rozwoju jaskry jest wzrost ci艣nienia w ga艂ce ocznej, spowodowany gromadzeniem si臋 w niej cieczy wodnistej, kt贸r膮 wytwarza samo oko. Przy prawid艂owym dzia艂aniu jej nadmiar sam odp艂ywa z oka, przez tzw. k膮t przes膮czania. K膮t ten znajduje si臋 na styku t臋cz贸wki z rog贸wk膮 i je偶eli przestaje by膰 dro偶ny, ciecz ta nie odp艂ywa. Zbiera si臋 w oku i powoduje wzrost ci艣nienia, kt贸re nadmiernie uciska nerw wzrokowy, powoduj膮c powolne obumieranie.
Alarmuj膮ce objawy - b贸le g艂owy, uczucie uciskania ga艂ek ocznych, przej艣ciowe zamglone widzenie. Jednak najcz臋艣ciej jaskra przez d艂ugi czas nie daje 偶adnych objaw贸w. Dopiero przy znacznym uszkodzeniu nerwu wzrokowego zaczyna zaw臋偶a膰 si臋 pole widzenia.
Widzimy ostro i wyra藕nie przedmioty, kt贸re znajduj膮 si臋 na wprost oczu. Te z boku s膮 s艂abo widoczne lub w og贸le ich nie widzimy. Uszkodzonego nerwu wzrokowego nie mo偶na ju偶 naprawi膰, ale mo偶na spowolni膰 tempo jej rozwoju. Dlatego tak wa偶ne s膮 badania okulistyczne, kt贸re w razie czego pomoga w szybkim wprowadzeniu leczenia jaskry.
Do leczenia stosuje si臋:
a) krople do oczu obni偶aj膮ce ci艣nienie 艣r贸doczne,
b) koregulacj臋 - krople do oczu o oddzia艂uj膮ce jednocze艣nie na dwie przyczyny rozwoju jaskry (wzrost ci艣nienia oraz zaburzenia kr膮偶enia w tylnej cz臋艣ci oka),
c) trabekuloplastyk臋 - udro偶nienie za pomoc膮 lasera zatkanych otwork贸w w k膮cie przes膮czania, kt贸re powoduje obni偶enie ci艣nienia w oku na okres od 2 - 5 lat,
d) leczenie operacyjne - utworzenie sztucznej drogi odp艂ywu dla cieczy wodnistej.
Do g贸ry馃敽
Korekcja wzroku
Istnieje du偶o sposob贸w korekcji wzroku. Jedn膮 z metod jest doszczepianie specjalnych soczewek (zwijalna soczewka fakijna).
Soczewki te przeznaczone s膮 dla kr贸tkowidz贸w o wadzie od 6,0 - 16,5 dioptrii oraz astygmatyzmem do 1,0 dioptrii.
Doszczepianie polega na wprowadzeniu soczewki do oka przez dwumilimetrowe naci臋cie w rog贸wce oka. Zabieg odbywa si臋 w znieczuleniu miejscowym i trwa kilkana艣cie minut.
Poprawa widzenia nast臋puje natychmiast, ale drugie oko mo偶na podda膰 zabiegowi dopiero po up艂ywie 2 - 3 tygodni od pierwszej operacji.
Zabieg ten mo偶na wykona膰 u os贸b w wieku od 18 - 45 lat.
Przeciwwskazaniem jest choroba tkanki 艂膮cznej, zmiany hormonalne, nieustabilizowana wada wzroku. Wytrzyma艂o艣膰 takiej soczewki wynosi ok. 45 lat. W razie potrzeby soczewka taka mo偶e by膰 usuni臋ta.Do g贸ry馃敽
Kr贸tkowzroczno艣膰 (kr贸tkowidz)
Wyd艂u偶enie ga艂ki ocznej na osi prz贸d-ty艂, co powoduje ogniskowanie si臋 obrazu przed siatk贸wk膮. Wyd艂u偶enie to powoduje, 偶e siatk贸wka ulega rozrzedzeniu i os艂abieniu. Jest to przyczyn膮 zmian zwyrodnieniowych i trwa艂ego zaniku ostro艣ci widzenia.
Przy kr贸tkowzroczno艣ci wysokiej (powy偶ej 8,0 dioptrii) istnieje ryzyko powa偶nych chor贸b, np. odklejania si臋 siatk贸wki. Osoba kr贸tkowzroczna widzi dobrze z bliska, ale obrazy w dalszej odleg艂o艣ci ju偶 niewyra藕nie.
Kr贸tkowzroczno艣膰 koryguje si臋 szk艂ami sferycznymi ze znakiem - (minus).
Nadwzroczno艣膰 (dalekowidz)
Wada skr贸cenia d艂ugo艣ci ga艂ki ocznej na osi prz贸d-ty艂, kt贸ra powoduje zogniskowanie obrazu za siatk贸wk膮.
Przy ma艂ej nadwzroczno艣ci do poprawy ostro艣ci obrazu wystarczy zdolno艣膰 oka do akomodacji. Przy du偶ej wadzie wyst臋puj膮 problemy z widzeniem nie tylko z bliska, ale i z daleka.
Nadwzroczno艣膰 cz臋sto pojawia si臋 u ma艂ych dzieci. Je偶eli nie zostanie wcze艣nie skorygowana, mo偶e doprowadzi膰 do zeza.
Nadwzroczno艣膰 wyr贸wnuje si臋 okularami sferycznymi ze znakiem + (plus).
Starczowzroczno艣膰 (prezbiopia)
Dotyczy przewa偶nie os贸b po 40 roku 偶ycia. Przyczyn膮 tej wady jest fizjologiczne zu偶ycie tkanek ga艂ki ocznej.
Przewa偶nie wi膮偶e si臋 to z obni偶eniem sprawno艣ci mi臋艣nia rz臋skowego oraz z mniejsz膮 elastyczno艣ci膮 soczewki.
Osoby z t膮 wad膮 najch臋tniej czytaj膮 z bliska i przy dobrym 艣wietle. Wada ta wyr贸wnywana jest okularami sferycznymi ze znakiem + "plus".
Do g贸ry馃敽
Za膰ma (katarakta)
Jest procesem naturalnego starzenia si臋 oczu i najcz臋艣ciej dotyczy os贸b po 50-tym roku 偶ycia, nie omija jednak i osoby m艂odsze.
Za膰mie sprzyjaj膮 te偶 choroby, np. cukrzyca czy wirusowe zapalenie w膮troby. R贸wnie偶 cz臋ste przebywanie na s艂o艅cu bez zabezpieczenia oraz palenie papieros贸w przyspiesza jej powstanie.
Za膰ma polega na m臋tnieniu soczewki oka, przez kt贸r膮 艣wiat艂o nie jest w stanie dotrze膰 do siatk贸wki oka. Za膰ma rozwija si臋 powoli, a pierwszymi objawami mo偶e by膰 pogorszenie si臋 wzroku (wyblak艂e kolory, koliste obw贸dki wok贸艂 藕r贸de艂 艣wiat艂a). Po latach obrazy s膮 nieostre, zamazane i widzimy jak przez mg艂臋, a偶 w ko艅cu rozr贸偶niamy tylko jasno艣膰 i ciemno艣膰.
Wyleczenie za膰my polega na operacyjnym usuni臋ciu zm臋tnia艂ej soczewki. Dawniej czekano, a偶 za膰ma "dojrzeje", czyli utracimy ca艂kowicie wzrok. Obecnie w dziedzinie nowoczesnej medycyny okulistycznej taki zabieg mo偶na przeprowadzi膰 w ka偶dym stadium rozwoju za膰my.
Jest to najnowsza metoda operacyjna, nazywana fakoemulsyfikacja. Polega ona na rozdrobnieniu zm臋tnia艂ej soczewki wewn膮trz oka przy pomocy ultrad藕wi臋k贸w, a nast臋pnie odsysa si臋 j膮. Na jej miejsce wszczepia si臋 sztuczn膮 soczewk臋.
Zabieg mo偶na wykona膰 w warunkach ambulatoryjnych w znieczuleniu miejscowym i pacjent ju偶 po 3-ech godzinach mo偶e wr贸ci膰 do domu.
Do g贸ry馃敽
Zapalenie spoj贸wek
Przyczyn膮 zapalenia spoj贸wek mog膮 by膰 bod藕ce dra偶ni膮ce, zapalne, alergiczne i infekcyjne. Impuls dra偶ni膮cy - dym z nikotyny, dymy z innych produkt贸w spalania, gazy dra偶ni膮ce, d艂ugie czytanie, d艂uga praca przy monitorze, z艂e o艣wietlenie, klimatyzowane pomieszczenia, promieniowanie UV, itp.
Impuls alergiczny - py艂ki ro艣lin, grzyby, ple艣艅, kurz, promieniowanie UV, gazy.
Impuls infekcyjny - bakterie, wirusy, grzyby i chlamydia.
Zapalenie spoj贸wek
Mo偶e wyst臋powa膰 na jednym oku lub na obu. Zmiany zapalne na jednym oku mog膮 by膰 spowodowane zaka偶eniem, kt贸re powinien rozpozna膰 lekarz i zaleci膰 odpowiednie leki. Rozpoznanie jest bardzo wa偶ne, bowiem inne leki stosuj臋 si臋 przy zaka偶eniach wirusowych, a inne przy zaka偶eniu bakteryjnym i grzybiczym oraz chlamydiowym. Leki to krople, 偶ele i ma艣ci, kt贸re s膮 dost臋pne w wi臋kszo艣ci tylko na recept臋.Czynniki nieinfekcyjne powoduj膮 przewa偶nie zmiany zapalne na obu oczach. Infekcja zaczyna si臋 od jednego oka i mo偶e szybko zaatakowa膰 drugie. Niekt贸re rodzaje zapalenia spoj贸wek mog膮 zosta膰 przeniesione na inne osoby. Najbardziej zaka藕ne jest wirusowe zapalenie spoj贸wek, kt贸re objawia si臋 jak podra偶nienie spoj贸wek oka innymi czynikami: przekrwienie spoj贸wek, 艂zawienie, pieczenie, sw臋dzenie, ale bez obecno艣ci wydzieliny. Brak prawid艂owego leczenia mo偶e spowodowa膰 uszkodzenie rog贸wki, a nawet cz臋艣ciow膮 utrat臋 wzroku.
Leczenie wirusowego zapalenia spoj贸wek trwa od kilku dni do kilku tygodni i powinno przebiega膰 pod kontrol膮 lekarza okulisty. W przypadku innych infekcyjnych zapale艅 spoj贸wek leczenie trwa kr贸cej (krople, ma艣ci z antybiotykiem). Przy zapaleniu spoj贸wek o pod艂o偶u alergicznym stosuje si臋 krople o dzia艂aniu przeciwzapalnym i przeciwalergicznym. Dobrze jest rozpozna膰 czynnik alergiczny, co pozwoli nam na unikanie tego alergenu. Przy zapaleniu spoj贸wek na tle alergicznym cz臋sto wyst臋puje katar alergiczny. Unikajmy szkodliwych czynnik贸w dla naszych oczu, dbajmy o prawid艂owe warunki pracy oraz dajmy odpocz膮膰 oczom robi膮c przerwy przy wykonywaniu r贸偶nych zada艅, stosujmy krople piel臋gnuj膮ce i nawil偶aj膮ce.
Raz na 2 - 3 lata badajmy stan naszego wzroku, nawet wtedy, gdy nie odczuwamy 偶adnych dolegliwo艣ci.
Do g贸ry馃敽
Zez
Nie jest wad膮 wzroku, lecz oczu. Zez spowodowany jest g艂贸wnie przez os艂abienie mi臋艣ni ga艂ki ocznej. Zmieniony zostaje k膮t widzenia jednego oka wzgl臋dem drugiego.
Poniewa偶 zez mo偶e spowodowa膰 powstanie "leniwego oka", zas艂ania si臋 zdrowe oko, 偶eby to "leniwe" pracowa艂o. W leczeniu zeza stosuje si臋 膰wiczenia "leniwego oka", okulary, zabiegi chirurgiczne.
Zabieg chirurgiczny polega na os艂abieniu zbyt mocnych mi臋艣ni odpowiedzialnych za ruchy oka, tak, 偶eby ga艂ki oczne by艂y ustawione i porusza艂y si臋 r贸nolegle.
Zwyrodnienie plamki 偶贸艂tej (AMD)
Dotyczy g艂贸wnie os贸b po 50 roku 偶ycia. Plamka 偶贸艂ta jest cz臋艣ci膮 siatk贸wki oka, kt贸ra odpowiada za ostre widzenie w centrum pola widzenia (na wprost oczu). Odpowiada za dok艂adne odr贸偶nianie barw, prawid艂owe czytanie, pisanie oraz za odr贸偶nianie r贸偶nych szczeg贸艂贸w.
Wyst臋puj膮 dwa rodzaje zwyrodnienia plamki 偶贸艂tej:
Posta膰 sucha AMD, kt贸ra najcz臋艣ciej wyst臋puje. Przyczyn膮 jest niedostateczne ukrwienie siatk贸wki. Choroba przewa偶nie rozwija si臋 powoli i tylko czasami powoduje utrat臋 centralnego pola widzenia.Posta膰 wysi臋kowa (mokra) AMD, kt贸ra stwarza wi臋ksze zagro偶enie dla wzroku. Wyst臋puje jednak ona rzadziej ni偶 sucha. Przyczyn膮 s膮 nieprawid艂owe naczynia krwiono艣ne. Przenikaj膮 one pomi臋dzy kom贸rki siatk贸wki, gdzie p臋kaj膮, powstaj膮 wylewy powoduj膮c blizny.
Choroba ta rozwija si臋 od kilku tygodni do kilku lat. Nieleczona w por臋 w 90% przypadk贸w doprowadza do utraty centralnego widzenia. Je偶eli zauwa偶ymy os艂abienie wzroku (widzimy z dalszej odleg艂o艣ci rozmyte przedmioty, wydaj膮 si臋 by膰 wykrzywione, mamy k艂opoty z czytaniem, wykonywaniem prostych czynno艣ci, np. krojenie chleba itp.). W zaawansowanej fazie choroby 艣rodkowe fragmenty przedmiot贸w zaczyna przes艂ania膰 ciemna plama.
Leczenie - przy suchej postaci stosuje si臋 leki poprawiaj膮cej kr膮偶enie, co pomaga spowolni膰 post臋powanie choroby. Do tej pory gorzej by艂o z leczeniem postaci mokrej (cz臋sto zdarza艂y si臋 uszkodzenia kom贸rki siatk贸wki), ale to si臋 zmieni艂o. Obecnie sa bezpieczniejsze metody leczenia: terapia fotodynamiczna oraz wstrzykiwanie bezpo艣rednio do oka preparat贸w.
Prosty test na zbadanie plamki 偶贸艂tej.
Na kartce w kratk臋 w 艣rodku przeci臋cia si臋 linii stawiamy wyra藕n膮 kropk臋. Zas艂aniamy jedno oko, a drugim patrzymy na wprost narysowanej kropki. Je偶eli wszystkie linie s膮 proste, a kwadraty maj膮 ten sam rozmiar, to wszystko jest OK. To samo powtarzamy z drugim okiem.
Je偶eli widzimy krzywe, pofalowane linie oraz nier贸wne kwadraty, to nale偶y koniecznie uda膰 si臋 do okulisty. Bowiem te objawy mog膮 oznacza膰 zwyrodnienie plamki 偶贸艂tej oka.
Do g贸ry馃敽