Dlaczego we krwi pojawia się cukier? Pomiar glikemii- czy to cukrzyca?

Cukier we krwi pojawia się z dwóch głównych źródeł:
1. Węglowodany pochodzące z żywności, która ma duży wpływ na poziom cukru we krwi. Dlatego ważne jest właściwe odżywianie i posiadanie wiedzy, jak żywność wpływa na wartości cukru we krwi. Związane jest to z trawieniem różnych węglowodanów. Węglowodany złożone, np. pieczywo pełnoziarniste, bardziej są przyjazne dla naszego organizmu, bo są przetwarzane na cukry proste, które wchłaniane są powoli i to powoduje małe skoki cukru we krwi.
Węglowodany pochodzące z cukru (słodycze, różne przetwory z dodatkiem cukru, słodzone napoje itd.), wchłaniające się szybko, powodujące gwałtowny wzrost glukozy we krwi.
2. Drugie źródło to nasz organizm, który sam wytwarza glukozę i magazynuje w wątrobie glikogen (wielocukier). W przypadku spadku stężenia glukozy, wątroba rozkłada zapasy glikogenu, tworząc z niego cukier.

Jak stwierdzić czy mamy cukrzycę?
W celu określenia poziomu glikemii należy poznać ilość glukozy w danej ilości krwi, która podawana jest dwóch jednostkach:
a) mmol/l (milimol na litr),
b) mg/dl (miligram na decylitr).
W laboratoriach używane wartości są zamiennie, ale można samemu przeliczyć ilość glukozy określonej w mmol/l na mg/dl i odwrotnie. Jest to bardzo proste, 1 mmol/l odpowiada 18 mg/dl. Gdy mamy wynik poziomu cukru 70 mg/dl, to podzielimy go przez 18 i uzyskamy dane w mmol/l — zaokrągleniu jest to 3,9 mmol/l.

W celu stwierdzenia, że mamy cukrzycę trzeba wykonać trzy podstawowe pomiary.
1. Pomiar glikemii — normy dla osób zdrowych:
a) glikemia na czczo 70 — 99 mg/dl (3,9 — 5,5 mmol/l) - cukier w normie,
b) glikemia 2 godziny po posiłku do 140 mg/dl (7,8 mmol/l),
c) glikemia przygodna do 200 mg/dl (11 mmol/l) - pomiar poziomu cukru we krwi pobranej o dowolnej porze dnia, bez względu, jaki czas upłynął od ostatniego posiłku.

Spotkałem się z treściami, że obowiązują inne normy u dzieci i osób starszych. Dla starszych osób (nie znalazłem, ile lat ma mieć starsza/y) cukier na czczo ma zawierać się w przedziale 80-140 mg/dl, a po posiłku nie przekraczać 180 mg/dl. Dzieci powinny mieć glukozę na czczo w przedziale 70-100 mg/dl.

2. Doustny test obciążenia glukozą
Najpierw mierzy się stężenie cukru we krwi na czczo. Po pierwszym pomiarze wypija roztwór 75 g czystej glukozy i po 2 godzinach ponownie określa się poziom cukru we krwi. Stężenie glukozy od 140 do 199 mg/dl oznacza nieprawidłową tolerancję glukozy — jest to stan przedcukrzycowym. Wynik powyżej 199 mg/dl wskazuje, że mamy cukrzycę.

Zmierzenie poziomu hemoglobiny glikowanej (HB1AC)
Jest to parametr, który określa nam, czy cukrzyca jest wyrównana (czy poziomy glukozy we krwi utrzymują się w prawidłowym przedziale) oraz jakie istnieje ryzyko wystąpienia powikłań.
a) 5,7% – 6,1% – norma dla osób zdrowych,
b) powyżej 6,1%- zwiększone ryzyko rozwoju cukrzycy,
c) powyżej 7% obserwuje się u chorych ze źle kontrolowaną lub nieleczoną cukrzycą.

Naturalne sposoby wspomagające leczenie cukrzycy

Zioła i przyprawy mogą pomagać przy problemach z podwyższonym poziomie krwi.
Jak podają badania zioło i przyprawa z kozieradki może obniżyć poziom cukru o ok. 20% we krwi, ale musi być stosowana systematycznie.

Oprócz regularnego zażywania kozieradki bardzo ważny jest sposób jej podawania. Podobnie jak nasiona lnu, namoczone w gorącej wodzie spożywamy na czczo. Jeżeli bierzemy lekarstwa przeciwcukrzycowe, należy skontrolować czy w połączeniu z kozieradką nie następuje duży spadek poziomu cukru.

Właściwości kozieradki pospolitej (kozieradki lekarskiej)
Nasiona kozieradki zawierają w sobie szereg witamin: witaminę A, witaminę B6, witaminę C, witaminę PP, kwas foliowy oraz cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń i żelazo. Nie brakuje im związków eterycznych, flawonoidów, kumaryny oraz tłuszczy i białek roślinnych. Mają dużą ilość, tłuszczów i białek roślinnych.
Kozieradka podobnie jak i siemię lniane posiada dużo substancji śluzowatych (śluz polisacharydowy — wielocukry, cukry złożone) nierozpuszczalne w wodzie.

Inne właściwości kozieradki to:
działanie przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybicze, żółciopędne, rozkurczowe, wspomagające pracę wątroby, obniża poziom cholesterolu oraz podobno ogranicza powstawanie nowotworów, np.raka piersi, prostaty.
W aptekach i sklepach zielarskich są gotowe suplementy w formie tabletek oraz susz, z którego samodzielnie zrobimy naparów. Oczywiście tak samo, jak i z innymi sposobami pomagania sobie w chorobie, tak i z kozieradką, należy to wcześniej uzgodnić lekarzem (zwłaszcza osoby chore przewlekle).

Cynamon — przyprawa dodawana do szarlotki i innych ciast ma właściwości o działaniu pomagającym przy kłopotach z cukrzycą oraz przy stanie przedcukrzycowym, bo spowalnia uwalnianie cukru do krwiobiegu. Cynamon obniża poziom lipidów i ciśnienie krwi oraz zmniejsza wchłaniania glukozy w jelicie cienkim. Cynamon ma bardzo dużo antyoksydantów, które neutralizują wolne rodniki.

Dzięki olejkom eterycznym działa antybakteryjne, przeciwgrzybiczo, przeciwnowotworowo, przeciwwirusowo i przeciwutleniająco wzmacniając odporność organizmu. Grzyby Candida boją się tych olejków eterycznych w początkowej fazie zwiększonego ich namnażania się, ale bez przesady. Wiemy przecież, jak ciężko jest wygrać z grzybicą. Jest stosowany przy wielu innych problemach zdrowotnych, a my tu nie o tym.

Cynamon kasja tak jak i inne suplementy, zioła oraz przyprawy trzeba stosować z umiarem. Cynamon kasja zawiera dużo kumaryn i w większych dawkach stwarza zaburzenia żołądkowo-jelitowe oraz stany alergiczne.
Cynamon cejloński „prawdziwy cynamon” jest bezpieczniejszym, bo występują w nim śladowe ilości kumaryny, ale nie działa obniżająco na poziom cukru.
Dzienne norma spożycia cynamonu nie powinno przekraczać 6 g. Cynamon możemy dodawać kawy, herbaty, owsianki.

Wysoki indeks glikemiczny

Wysoki indeks glikemiczny powyżej 70	IG >70
biszkopty z cukrem, bułki, chipsy, cukier	70
fasolka szaparagowa	71
dynia gotowana, płatki śniadaniowe z dodatkami, kabaczek	75
pączki	76
herbatniki z cukrem	78
bób gotowany, cukierki żelki	80
miód, płatki kukurydziane, ziemniaki pieczone bez tłuszczu, marchew gotowana, gotowany seler, mąka biała	85
chleb bezglutenowy, ziemniaki puree, chipsy ziemniaczane, mąka ziemniaczana, bagietka	90
frytki, ziemniaki pieczone na tłuszczu	95
glukoza, skrobia modyfikowana	100
daktyle suszone	105
piwo	110

Indeks glikemiczny średni

Średni IG od 51- 70	IG 51-70
chleb orkiszowy, groszek zielony świeży	51
brzoskwinie z puszki, kiwi, mango	52
kukurydza	53
kasza gryczana gotowana, biszkopt	54
chleb żytni na zakwasie, makarony al dente, kukurydza z puszki, popcorn, otręby owsiane, banany, musztarda z cukrem	55
herbatniki maślane, ziemniaki młode gotowane, morele suszone, ciasteczka owsiane, płatki owsiane	57
chleb żytni pełnoziarnisty, chleb żytni razowy, owsianka	58
ciasto francuskie, czereśnie, papaja, morele	59
tłuste mleko, ryż brązowy gotowany	60
groszek zielony z puszki, lody	61
chrupki kukurydziane	63
ryż biały gotowany, wafle ryżowe	64
buraczki gotowane, chleb żytni, kuskus, ziemniaki w mundurkach, ziemniaki gotowane na parze, melon, rodzynki suszone	65
baton Mars, ananas, fanta	68
kasza manna, kasza jaglana ugotowana, kasza jęczmienna perłowa	69
coca-cola, cukier biały, napoje słodzone, kopytka, ziemniaki stare gotowane, chleb pszenny	70

Indeks glikemiczny niski - tabela

Wydane w 2021 zaktualizowane tabele IG podają obniżony indeks dla arbuza z 75 do 50. Dlatego podane poniżej dane należy przyjmować jako około lub w przybliżeniu. Tym bardziej, że różne dane oraz tabele różnią się nieznaczne i dotyczy to zarówno IG produktów spożywczych, jak i wartości samych przedziałów indeksów glikemicznych.
Np. niektóre źródła podają, że niski indeks jest do 40, a inne 50 lub 55. Wobec tych rozbieżności w tabeli poniżej przyjąłem wartość "średnią" do 50 dla niskiego indeksu glikemicznego produktów żywnościowych.
Ważne jest, żeby w przybliżeniu orientować się o wartościach IG i nie należy się przejmować, że jedne źródła np. dla jabłka podają indeks 30, a inne 35 (dlatego podałem średnią 33). Jest to nie duża różnica.

Niski IG do 50	IG do 50
jajka, herbata, kawa, majonez, morza, owoce, ryby, sery żółte i pleśniowe, śmietana kwaśna	0
tłuszcz roślinny i zwierzęcy, wino wytrawne (białe i czerwone), wołowina	0
ocet, przyprawy suszone (bazylia, oregano itp.), skorupiaki	5
awokado, pomidor, sałata, warzywa zielone	10
agrest złoty, brukselka, cebula, cukinia, cykoria, czarna porzeczka, grzyby, imbir	15
kalafior, kapusta, kapusta kiszona, kiełki, koper, korniszony bez cukru	15
jogurt naturalny bez cukru, fasolka pnąca, fasolka szparagowa	15
migdały, ogórek, oliwki, orzechy (włoskie, laskowe, nerkowca, pistacjowe)	15
orzeszki ziemne (fistaszki), papryczki chili, papryka	15
pesto, por, rzodkiew, seler naciowy, soja, szczaw, szparagi, tofu, szpinak	15
bakłażan, gorzka czekolada >80%, kakao bez cukru, karczochy, orzeszki ziemne	20
czekolada czarna 70%, grejpfrut, śliwki, groch i soczewica zielona gotowane	22
czereśnie	23
agrest niebieski, kasza perłowa, kiełki fasoli, maliny, truskawki, wiśnie, czerwona porzeczka	25
czerwona i zielona soczewica, masło z orzechów laskowych, mąka sojowa, pestki dyni	26
jogurt naturalny odtłuszczony	27
brukiew i rzepa (surowe), buraki czerwone surowe, ciecierzyca gotowana, czerwona soczewica	30
grejpfrut, gruszki, morele świeże, mleko chude, marmolada bez cukru	30
czosnek, marchew surowa, pomelo, pomidory, twaróg odtłuszczony	30
jabłko, fasola biała gotowana	33
biała i czarna fasola, brzoskwinie, dziki ryż, groszek zielony, jogurt naturalny, pomarańcza	35
jogurt owocowy, mąka z ciecierzycy, nasiona (siemie lniane, sezam, mak), pomidory suszone	35
musztardy z małą ilością cukru, np Dijon, nektarynki, pigwa, seler surowy (korzeń),	35
sok pomidorowy, dorsz gotowany, śliwki	38
sok jabłkowy, pomarańczowy, chleb i makaron razowy, kasza gryczana, makaron al dente, otręby, płatki owsiane surowe	40
morele, fasola z puszki, figi suszone, śliwki suszone, sok z marchwi,	40
owsianka na wodzie	42
budyń, sok z marchwi	43
musli, soczewica z puszki	44
spaghetti al dente, zielony groszek z puszki, ryż brązowy, żurawina	45
biszkopt, winogrona	46
ryż brązowy (inne źródło - 45), czekolada mleczna, kiwi, ryż basmati, sok jabłkowy bez cukru, surimi (paluszki krabowe)	50

Indeks glikemiczny (IG)

Indeks glikemiczny uśredniony jest to % wzrost stężenia glukozy we krwi po spożyciu porcji produktu zawierającej 50 g przyswajalnych węglowodanów (węglowodany ogółem - minus błonnik). Jako podstawę wyliczenia przyjęto glukozę, której wartość IG wynosi 100 (przyjęto, że po spożyciu 50 g glukozy poziom cukru we krwi wzrośnie o 100%).

Jest to wskaźnik pokazujący jak szybko po zjedzeniu pokarmu wzrasta poziom glukozy we krwi. Bardzo ważna jest ilość węglowodanów przyswajalnych pomniejszona o błonnik. Nie bójmy się wysokiego wskaźnika IG, np. 100 g arbuza ma ok. 7g węglowodanów. Arbus ma IG 72, to wg wyliczeń trzeba by zjeść ponad 600g arbuza, żeby osiągnąć tak wysoki indeks glikemiczny. Dla porcji 100g arbuza indeks glikemiczny wynosi ok. 12.
Jeszcze raz o wartości IG, która daje nam informację jak bardzo wzrośnie nam poziom cukru we krwi po dwóch godzinach od posiłku. Gdy zjemy coś o wysokiej wartości IG, cukier ostro idzie w górę, a organizm broniąc się produkuje większą ilość insuliny.
Zwiększona ilość insuliny powoduje bardzo szybki spadek poziomu cukru. Mając niski poziom cukru znowu jesteśmy głodni. I tu zamyka się błędne koło. Wtedy największym błędem jest spożywanie słodyczy, lepiej jest zjeść coś co wolno uwalnia cukier. Przy wolnym wzroście glukozy ilość wydzielanej insuliny jest niewielka. Mniejsza ilość insuliny zapewnia nam mniejszy głód oraz większe spalanie tłuszczu. Każda żywność posiada wartości odżywcze i kaloryczne.
Stosując dietę niskokaloryczną może okazać się, że wcale nie ubywa nam kilogramów. Okazuje się, że również indeks glikemiczny (IG) jedzenia ma duży wpływ na naszą wagę.
Dla chorych na cukrzycę ten indeks jest bardzo ważny, bowiem w zależności co zjemy, po godzinie możemy mieć średni lub wysoki poziom cukru. Jedząc produkty zawierające węglowodany (cukry) w przewodzie pokarmowym przetwarzane są w cukier prosty, czyli w glukozę. Do krwi, a z niej do komórek jako źródło energii cukier prosty może trafić tylko w postaci glukozy. Ilość glukozy w organizmie musi być ciągle na odpowiednim poziomie. Indeks glikemiczny dotyczy tylko węglowodanów (produkty zbożowe, warzywa, owoce, rośliny strączkowe, orzechy).
IG nie dotyczy białek i tłuszczów, bowiem w zasadzie nie wpływają na poziom glukozy we krwi. Jak rozumieć wartość IG w produktach?
Te wartości różnych produktów zostały ustalone podczas długich badań. Gdy po jedzeniu we krwi pojawia się nowa dawka glukozy, trzustka wydziela insulinę, która "zabiera" właśnie glukozę do komórek, gdzie jest spalana. Jeżeli wytwarzanie insuliny jest zaburzone mamy wtedy do czynienia z cukrzycą.
IG a waga - podstawowa wiedza
Gdy zjemy żywność o IG powyżej 70, obecne w niej węglowodany są szybko trawione i wchłonięte, powodując gwałtowny wzrost poziomu cukru (glukozy) we krwi. Trzustka reagując wydziela duże ilości insuliny, by jak najszybciej przetransportować glukozę do komórek. W wyniku tej reakcji następuje gwałtowne zmniejszenie glukozy we krwi (hipoglikemia), co objawia się głodem. Na głód reagujemy ponownym jedzeniem żywności o wysokim IG. Znowu następuje szybki wzrost stężenia cukru, i tak w koło. Nadmiar cukru nasz organizm przetwarza na tłuszcz, który nie jest spalany, bowiem duża ilość insuliny we krwi hamuje spalanie tłuszczy. W efekcie zaburzonego procesu prawidłowego stężenia poziomu glukozy we krwi tyjemy.
IG niskie lepsze i zdrowsze, ale pamiętajmy o ładunku glikemicznym (ŁG), czyli ile czego zjemy!
Wzór na ładunek glikemiczny ŁG= (węglowodany przyswajalne w g x IG produktu) : 100 ŁG dla banana = (21,8x55)/100=11,99 Węglowodany przyswajalne, np. 100g banana ma ogólnie 23,5g węglowodanów i 1,7g błonnika, to 23,5-1,7=21,8g węglowodanów przyswajalnych. Truskawi mają w 100g 5,4g węglowodanów przyswajalnych. Łączymy teraz banany i truskawki i mamy razem 200g. Razem mamy węglowodanów przyswajalnych w tym musie bananowo truskawkowym: 21,8+5,4=27,2g.
Obliczymy procentowy udział w musie: 🍌 x=(21,8/27,2)*100=80,14%, 🍓 x=(5,4/27,2)*100=19,86%
Teraz obliczymy IG dla całego musu. IG 🍌 55 x 80,14%/100=44,07 🍓 25 x 19,86%/100=4,96
Dodajemy IG banana i truskawek 44,07 + 4,96 =49,03 i jest to IG dla całego musu. Znając ilość węglowodanów i błonnika produktów możemy sami wyliczyć IG całego posiłku.
Dodam tylko, że niektóre wartości podawane w tabelach minimalnie się różnią. Jeżeli chcemy utrzymać prawidłową wagę, to wybierajmy produkty o niskim IG, czyli do 50 - glukoza uwalnia i wchłania się do krwi powoli. Powoduje to powolny i stopniowy wzrost poziomu cukru we krwi w dłuższym okresie czasu, co zapobiega gwałtownym wyrzutom insuliny. Przez dłuższy czas czujemy sytość, co chroni nas przed podjadaniem.
Jednak nie każdą żywność z niskim IG możemy jeść dowoli, np. orzeszki arachidowe, czekolada itp. ponieważ zawierają dużo tłuszczu. Również trzeba pamiętać, że niektóra żywność podana obróbce termicznej zwiększa swoją wartość glikemiczną. Marchew, buraki gotowane mają wysoki indeks glikemiczny, ale za to są niskoenergetyczne i posiadają wysoką wartość odżywczą. Ziemniaki w postaci frytek oraz smażone również mają wysoki IG. Nawet gotowane stare ziemniaki mają wysoki IG i dlatego lepiej jest jeść młode gotowane w mundurkach. Jednak na ziemniaki gotowane jest sposób - należy je wstawić do lodówki na 24h (powstaje skrobia oporna), a później lekko podgrzać. Im mocniej jest rozgotowane jedzenie, tym ma wyższy IG. Najlepiej jest wszystko gotować al dente.
Dla utrzymania prawidłowej wagi najlepiej jest zrezygnować całkowicie z produktów o wysokim IG, ale nie zawsze. Trzeba wiedzieć, że łączenie porcji, np. dwóch produktów o IG 70 i IG 30, daje nam średnią IG 50. Pamiętajmy też, że produkty różnią się zawartością węglowodanów i korzystanie tylko z IG prowadzi do nieścisłości pod kątem zmian glikemii. Dokładniejszą informację pod względem zmian poziomu glukozy i insuliny we krwi po spożyciu posiłku określa ładunek glikemiczny (ŁG).
Co ma wpływ na indeks glikemiczny?
a) rodzaj i wielkość cząstek skrobi (przy mniejszych cząstkach skrobi indeks jest wyższy),
b) dojrzałość warzyw i owoców (bardziej dojrzałe mają wyższy indeks),
c) występowanie błonnika w pokarmie (rozpuszczalne frakcje błonnika obniżają IG),
d) obróbka termiczna (bardziej rozgotowane produkty mają wyższy IG).

Jaka dieta dla cukrzyka?

Cukier (glukoza) to energia dla naszego organizmu, ale wiąże to się też z problemami. Po spożyciu pokarmu rośnie we krwi poziom cukru i trzustka zaczyna produkować insulinę. Insulina pomaga transportować cukier do komórek, gdzie zostanie przetworzony na energię i wtedy jego poziom we krwi spada. Z czasem lub nawet od dziecka ta funkcja organizmu źle działa i jesteśmy zmuszeni działać przeciw temu. W tym miejscu przybliżę dietę w czasie zagrożenia cukrzycą i gdy już ją mamy. Inne aspekty tej choroby opisałem na tej stronie, wystarczy spojrzeć na nagłówki.
Jaką dietę wdrożyć, żeby stężenie cukru było w normie?
Najszybciej wchłaniają się z przewodu pokarmowego cukry proste, które niespalone odkładają się w komórkach oraz w postaci tłuszczu, powodując nadwagę. Na pewno należy zrezygnować ze wszelkich słodyczy (ciasta, czekolada, miód, napoje słodzone, soki, lody) oraz słodkie owoce, np. winogrona. Jeżeli już chcemy coś słodkiego z owoców, to tylko w małych, np. banan, ale słabo dojrzały. Należy zrezygnować też z produktów mącznych na bazie mąki mocno oczyszczonej: białe pieczywo, makarony, naleśniki. Należy wybierać produkty na bazie mąki mało oczyszczonej: pieczywo ciemne itd.
Należy ograniczyć spożywanie tłuszczów zwierzęcych (boczek, słonina, smalec, tłuste mięso, śmietana, masło, margaryny, żółte sery) zastępując je tłuszczami roślinymi, ale trzeba pamiętać, że to nadal są tłuszcze.
Spożywajmy ryby, chude mięso, najlepiej drobiowe, mleko i nabiał z niską zawartością tłuszczu. W diecie związanej z cukrzycą ważny jest błonnik, który spowalnia trawienie i wchłanianie glukozy, co hamuje nagły wzrost cukru we krwi i dlatego nie następuje nagły wyrzut insuliny.
W błonnik bogate są ciemne pieczywa i makarony, kasze, orzechy, płatki owsiane oraz warzywa (pomidory, ogórki, brokuł, kalafior, sałata, kapusta). Bogate w błonnik są również ziemniaki, czerwone buraki, ale należy ograniczyć do minimum w tej diecie. Owoce najlepiej spożywać porcjami i mało dojrzałe. Posiłki dzielimy na minimum 4 dziennie i bez podjadania między nimi, ale należy popijać wodę, herbatki (owocowe też), oczywiście niesłodzone.
To tylko ogólne zalecenia, bardziej szczegółowych udzieli nam lekarz w zależności od zaawansowanej choroby.

Nietolerancja fruktozy

Przyczyna nietolerancji fruktozy Co jest przyczyną nietolerancji fruktozy i jak przebiega leczenie oraz jaka jest zalecana dieta? Glukoza — norma 70-100 mg/dl (3.9-5.6 mmol/l) Fruktoza jest cukrem owocowym z grupy cukrów prostych, które znajdują się w produktach spożywczych (owoce, miód).
Nietolerancja fruktozy to upośledzone wchłanianie cukru owocowego (fruktozy) przez organizm. Przy tym problemie mamy do czynienia z dwoma zaburzeniami: niewłaściwe wchłanianie fruktozy w przewodzie pokarmowym i zaburzenia metabolizmu fruktozy (wrodzona choroba z przyczyn genetycznych).
Nietolerancji fruktozy nie da się uleczyć, ale można łagodzić z jej objawy dietą. Z fruktozą ma związek sacharoza (buraki cukrowe, trzcina cukrowa i inne warzywa, owoce oraz produkty zbożowe), która jest dwucukrem, zbudowanym z cząsteczek glukozy oraz fruktozy.
Jakie występują objawy przy nietolerancji fruktozy?
Fruktoza, która nie zostanie wchłonięta w jelicie cienkim, ląduje w grubym, a tam fermentuje z udziałem bakterii jelitowych. Powoduje to produkcję kwasów i gazów (wodór, metan, CO2). Efektem jest uczucie nieprzyjemnego przelewania się, wzdęcia i ból brzucha. Duże stężenie gazów w jelitach wręcz rozsadza nam brzuch. Nietolerancja fruktozy może spowodować zanik łaknienia, złą formę, niedowagę itd.
Dieta przy nietolerancji fruktozy
Ograniczyć trzeba spożywanie fruktozy (cukier, owoce-jabłka, gruszki, winogron, rodzynki itd.), soków owocowych, miodu, napojów i produktów słodzonych syropem fruktozowym i fruktozą. Możemy jeść: mięso, wyroby mięsne: drób, wieprzowina, wołowina, tłuste i chude ryby (dorsz, łosoś, makrela), naturalne przetwory mleczne (jogurt, maślanka, kefir), sery twarogowe, jajka, tłuszcze roślinne, produkty zbożowe o niskiej zawartości fruktozy — ryż, płatki owsiane, chleb żytni, kasza gryczana, wybrane warzywa (szparagi, szpinak, seler, sałata, kalafior, warzywa korzeniowe) oraz niektóre owoce w niewielkich ilościach (brzoskwinie, śliwki, cytrusy, morele, nektarynki, jagody, maliny, truskawki, kiwi, ananasy, żurawina, banany). Nie spożywamy owoców z dużą zawartością fruktozy (jabłka, gruszki, arbuzy, winogrona, owoce suszone), przetworów słodzonych fruktozą (dżemy, soki, syropy), pietruszki, marchewki, groszku zielonego, miodu, syropów, jogurtów owocowych itd.
Wrodzona nietolerancja fruktozy — fruktozemia
Są to nieuleczalne zaburzenia metabolizmu fruktozy o podłożu genetycznym ze skutkiem ciężkiej hipoglikemii. Objawy pojawiają s ię u niemowląt w czasie wdrożenia do karmienia soków owocowych, odżywek z dodatkiem sacharozy.
Nie wolno spożywać owoców, miodu, cukru i produktów słodzonych cukrem oraz warzyw i przetworów: soja, groszek zielony, keczup, warzywa w puszce.
Możemy jeść szparagi, szpinak, seler, sałata, kalafior, ziemniaki, ogórki, rzodkiewki oraz w małych ilościach pomidory, kapustę, pory, dynię, cebulę, brukselkę, fasolę szparagową i groch. Do słodzenia potraw należy używać glukozy.

Jak zmniejszyć ryzyko stania się cukrzykiem?

Gdy jesteśmy zdrowi, róbmy raz w roku badanie krwi (lipidogram), poziomu glukozy oraz moczu. W razie złych wyników szybciej zareagujemy. Osoby obciążone genetycznie, np. cukrzycą robią takie badanie w tym kierunku częściej (trzykrotne oznaczenie insuliny we krwi, test glukozowy).
Jedzmy mniej obfite posiłki systematycznie co 3-4 godziny. Zapomnijmy o słodyczach i unikajmy cukrów prostych (sacharoza, fruktoza, syropy fruktozowe itd.). Unikajmy żywności z białej mąki (pieczywo, makarony), wybierając te z mąki pełnoziarnistej, żytniej oraz razowej.
Potrawy gotowane al dente mają niższy indeks glikemiczny, dlatego nie należy ich zbytnio długo gotować, a warzywa (czosnek, marchew i inne) najlepiej jeść na surowo. Gdy nie możemy poradzić sobie z głodem między posiłkami, ratujmy się wodą, herbatą (z cytryną), kawą z dodatkiem cacao (kakao zmniejsza zagrożenie insulinoopornością), cynamonu. Wskazana jest również kawa zbożowa typu kujawianka. Kawa, oczywiście niesłodzona, pita po posiłku stymuluje rozkład cukrów w organizmie.
Wykorzystujmy każdą chwilę na spacer, najlepiej taki w szybkim rytmie. Przebywając w mieszkaniu, też możemy zafundować sobie trochę ruchu, o ile zdrowie nam na to pozwala, np. co godzinę przez 5 minut można pochodzić, zrobić skłony, przysiady, zrobić kilka głębokich wdechów i wydechów. Krótkie przerwy w siedzeniu doceni też nasz kręgosłup, mięśnie i stawy.
Teraz czas na spanie, najlepiej 7-8 godzin w przybliżonej porze czasowej, ale zawsze przed północą. Nie stosujmy na sen lampki wina lub innego alkoholu, ale możemy zrobić sobie relaksującą kąpiel z pachnącymi ziołami.

Hipoglikemia i hiperglikemia, stan przedcukrzycowy

Hipoglikemia

Jest to niedocukrzenie i oznacza niski poziom cukru we krwi. Objawy niedocukrzenia pojawiają się stopniowo i należy nie zlekceważyć ich w początkowej fazy rozwoju choroby, z którą możemy sobie poradzić sami ( zjedzenia czegoś słodkiego). Podczas pogłębiania się choroby musimy być pod kontrolą specjalisty. Niepodanie glukozy może doprowadzić do śpiączki lub nawet śmierci. Objawy hipoglikemii można pomylić ze stanem upojenia alkoholowego i dlatego chorzy powinni nosić ze sobą kartę informującą o rodzaju choroby.

Hiperglikemia

- jest to przecukrzenie i oznacza zbyt wysoki poziom cukru we krwi. Objawy hiperglikemii rozwijają się wolno, utrzymywanie się podwyższonego poziomu cukru we krwi może doprowadzić do poważnych chorób: uszkodzenie nerwów, naczyń krwionośnych, utrata wzroku, niewydolności nerek. Zwiększa się ryzyko zawału serca, udaru mózgu i kwasicy ketonowej.
Powikłania te mogą doprowadzić do śpiączki hiperglikemicznej, a nawet śmierci. Poziom cukru we krwi u osoby zdrowej powinien wynosić od 60 do 100 mg/dl. Jeśli po pierwszym wykonanym badaniu poziom cukru we krwi będzie podwyższony, nie musi to od razu oznaczać, że masz cukrzycę, ale powinniśmy wykonać dodatkowe badania zlecone przez lekarza.
Wynik uznaje się za nieprawidłowy, jeśli przekroczy on 100 mg% (5,6 mmol/l). Można też wykonać badanie stężenia glukozy we krwi o dowolnej porze dnia, niekoniecznie na czczo. Nieprawidłowym wynikiem będzie wtedy każdy powyżej 200 mg% (11.1 mmol/l).

Stan przedcukrzycowy

Jest diagnozowany, gdy poziom glukozy we krwi jest wyższy niż powinien, ale jest zbyt niski, by postawić rozpoznanie cukrzycy typu II. Bez leczenia prawdopodobieństwo rozwinięcia się cukrzycy typu II ze stanu przedcukrzycowego jest bardzo wysokie. Stan przedcukrzycowy jest to nieprawidłowa glikemia na czczo (IFG) lub nieprawidłowa tolerancja glukozy (IGT). Do postawienia diagnozy konieczne jest wykonanie oznaczenia glukozy na czczo oraz testu doustnego obciążenia glukozą (OGTT).
Gdy wynik oznaczenia glukozy na czczo mieści się w przedziale 100-125 mg/dl, należy wykonać test doustny obciążenia glukozą. Jeśli wynik po dwóch godzinach jest niższy niż 140 mg/dl(7,8 mmol/l), diagnozuje się IGF, czyli nieprawidłową glikemię na czczo.
Przy wyniku pomiędzy 140 mg/dl (7,8 mmol/l) a 199 mg/dl (11,0 mmol/l) stawiane jest rozpoznanie IGT, czyli stanu nieprawidłowej tolerancji glukozy (upośledzenie tolerancji glukozy).
Zarówno IGF, jak i IGT świadczą o stanie przedcukrzycowym. Gdy wynik testu doustnego obciążenia glukozą po dwóch godzinach wynosi więcej niż 200 mg/dl (11,1 mmol/l), jest to cukrzyca typu II.

Cukrzyca typu II

Cukrzyca typu II - insulinoniezależna jest najczęściej występującym na świecie rodzajem cukrzycy. Choroba obejmuje prawie 90 % wszystkich przypadków cukrzycy. Dużo osób jest w stanie przedcukrzycowym. Cukrzyca typu II jest trudna do zdiagnozowania. Zazwyczaj czas działa na niekorzyść, bo kiedy już dochodzi do stwierdzenia jej istnienia w organizmie są już inne powikłania. Choroba rozwija się powoli, niszczy narządy wewnętrzne.

Na cukrzycę typu II (tzw. insulinoniezależną) najczęściej zapadają osoby po 45 roku życia. Narażeni są zwłaszcza ci, którzy jedzą zbyt kaloryczne posiłki (dużo czerwonego mięsa, białe pieczywo, mało owoców i warzyw), prowadzą siedzący tryb życia, mało się ruszają, palą papierosy.
Choroba rozwija się wiele lat, długo nie dając żadnych objawów. Po "cichu" uszkadza nerki, wzrok, nerwy, serce i naczynia krwionośne. Przy cukrzycy typu II trzustka wytwarza insulinę, a mimo to stężenie glukozy we krwi wzrasta. Dochodzi do tego, ponieważ tkanki komórek nie odpowiadają na nią właściwie. Przyczyny są różne: insulina jest wydzielana w niewystarczającej ilości albo zbyt późno po posiłku. Może dojść do insulinooporności komórek, gdy glukoza nie przenika do ich wnętrza.
Przyczyną insulinooporności jest otyłość. Trzustka, aby utrzymać stężenie glukozy we krwi w normie, musi produkować coraz więcej i więcej insuliny. Komórki na nią jednak nie odpowiadają i nie wykorzystują glukozy, która pozostaje we krwi. Tak powstaje cukrzyca typu II. Tryb życia i dieta zahamują rozwój cukrzycy typu II. Przy wykrytej cukrzycy typu II konieczna jest zmiana trybu życia i dieta. Ułatwia ona utrzymanie stałego poziomu cukru we krwi, dostarcza wszystkich niezbędnych substancji odżywczych oraz energii potrzebnej do funkcjonowania organizmu. I pomaga schudnąć osobom z nadwagą lub otyłym.
Przy diecie 1000-1200 kcal, można schudnąć ok. 2,5 kg miesięcznie. Dzięki diecie stabilizuje się poziom cholesterolu oraz nadciśnienie tętnicze. Chory na cukrzycę powinien spożywać posiłki 5 razy dziennie w odpowiedniej ilości i jakości. 25% dziennego zapotrzebowania na kalorie powinno zaspokajać śniadanie, 15 % - drugie śniadanie, obiad - 35%, podwieczorek - 10 %, a kolacja - 15 %.
Zamiast smażyć - gotujmy na parze. Wybierajmy produkty jak najmniej przetworzone. Jasny chleb zastąp pełnoziarnistym, ziemniaki i biały ryż - grubą kaszą, pełnoziarnistym makaronem lub brązowym ryżem. Pełnotłuste produkty mlecznych, tłuste mięsa i wędliny (zwłaszcza wieprzowe) zamieńmy na chude mięsa drobiowe. Unikajmy masła, tłuszczy zwierzęcych, używaj oleju rzepakowego i oliwy. Jedz ryby 3 razy w tygodniu, pieczone w folii lub gotowane na parze. Do każdego posiłku dodawaj warzywa. Ogranicz jedzenie bananów, winogron i suszonych owoców (zawierają za dużo cukru). Zrezygnuj ze słodyczy, napojów słodzonych, soków, nektarów i alkoholu.
Oprócz diety niezwykle ważna jest nasza aktywność fizyczna: pływanie, siatkówka, aerobik, spacery w szybkim tempie, marszobiegi, nordic walking, taniec.

Cukrzyca

Czym różni się cukrzyca typu I od cukrzycy typu II?
Cukrzyca pojawia się, gdy organizm ma problem z produkcją insuliny, która pomaga przetwarzać cukier z pożywienia w energię. Kiedy jest za mało insuliny w organizmie, cukier zbiera się w krwiobiegu i prowadzi do choroby. Cukrzyca typu I to choroba autoimmunologiczna, typ II już nie
Osoby chorujące na cukrzycę typu I lub II mają ten sam problem, ale przyczyna jest inna.
Przy cukrzycy typu I przeważnie nie ma potrzeby przyjmowania insuliny, ponieważ jest to choroba autoimmunologiczna, układ odpornościowy atakuje i niszczy komórki tworzące insulinę w trzustce.
U osób z cukrzycą typu II organizm wytwarza insulinę, ale jest to niewystarczająca ilość, albo są trudności z jej skutecznym wykorzystaniem. Niebezpiecznie niski poziom cukru we krwi częściej występuje przy cukrzycy typu I. Spożywanie słodkości może być bardziej niebezpieczne przy cukrzycy typu II. Osoby z cukrzycą typu II muszą przestrzegać diety. Cukrzyca typu II jest powiązana z otyłością, spożywanie dużej ilości słodyczy prowadzi do nadwagi. Typ I zwykle występuje u dzieci, ale istnieje możliwość zachorowania na cukrzycę typu I w wieku dorosłym. Prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę typu II wzrasta z wiekiem, zwłaszcza po 45-tym roku życia. Bez względu na to, na jaki typ cukrzycy chorujemy, należy poważnie traktować chorobę. Oba rodzaje mogą prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak: ślepota, amputacje czy niewydolność nerek i inne. Można dożyć sędziwego wieku z obydwiema typami cukrzycy, ważne jest kontrolowanie poziom cukru we krwi. Ważna jest dieta i aktywność fizyczna.
Pierwsze objawy cukrzycy typu I - insulinozależna
Gdy poziom cukru jest wysoki, może pojawić się kwasica ketonowa. Dzieje się tak, gdy glukoza nie może być przetworzona w energię i organizm czerpie ją z reakcji spalania tłuszczów. Produktem ubocznym tego procesu są tzw. ciała ketonowe, które zakwaszają organizm. Kwasica ketonowa jest bardzo niebezpiecznym stanem. Może prowadzić do śpiączki i sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia.
Jej objawy to:
ból brzucha, nudności, wymioty, głęboki, przyspieszony oddech, sucha skóra i uczucie suchości w jamie ustnej, zaczerwieniona twarz, zapach acetonu z ust.
Częste oddawanie moczu rzadko jest w pierwszym momencie kojarzone z cukrzycą typu I. Przy wysokim poziomie cukru we krwi dochodzi do wzmożonej produkcji moczu. Obciążone cukrem nerki bronią się, rozcieńczając mocz dodatkową ilością wody. Osoby z nieleczoną cukrzycą czują, że pęcherz jest zawsze pełny. Częstsze oddawanie moczu może być pierwszym objawem cukrzycy.
Silne pragnienie
Uczucie ciągłego pragnienia i zwiększona ilość przyjmowanych płynów to także objawy charakterystyczne dla cukrzycy. Większa ilość produkowanego moczu wiąże się ze zmniejszoną objętością wody we krwi i prowadzi do odwodnienia. Objaw ten zwykle nie jest kojarzony z cukrzycą.
Chudnięcie
Spadek wagi bez stosowania diety i zwiększonej aktywności fizycznej jest bardziej charakterystyczne dla cukrzycy typu I niż typu II. W tym rodzaju choroby trzustka z różnych przyczyn, np. z powodu infekcji wirusowej lub reakcji autoimmunologicznej, przestaje produkować insulinę. Glukoza nie dociera do komórek i organizm próbuje uzyskać energię z innych źródeł, np. rozkładając mięśnie i tkankę tłuszczową. Cukrzyca typu II przeważnie rozwija się dłużej, ze stopniowo narastającą insulinoopornością i dlatego przeważnie nie dochodzi do nagłej utraty wagi.
Zwiększony głód
Pozbawione glukozy komórki, mięśnie i inne narządy stale domagają się zastrzyku energii. Powoduje to zwiększonie uczucia głodu, któr może być odczuwalny również po posiłku. Przy braku insuliny, pomimo stałego dostarczania glukozy do organizmu, tkanki pozostają niezaspokojone i dlatego odczuwamy głód. Stałe uczucie zmęczenia, apatia, osłabienie, senność, niemoc wynikająca z braku energii. Przy braku insuliny glukoza zamiast w komórkach, znajduje się we krwi. Bardzo wrażliwe na brak glukozy są neurony ( komórki znajdujące się w mózgu). Stąd bierze brak siły i zmęczenie.
Zaburzenia ostrości widzenia
Zwiększone wydalanie wody z moczem, powoduje mniejszą ilość wody we krwi oraz innych obszarach organizmu, również w oczach. Mniej elastyczna soczewka nie jest w stanie prawidłowo dostosować się i spada ostrość obrazu oglądanych przedmiotów. Stąd w cukrzycy może wystąpić wrażenie pogorszenia się wzroku. Innym powikłaniem w cukrzycy jest zwyrodnienie siatkówki.
Zaburzenia czucia i mrowienie w palcach stóp
Mrowienie w nogach i zaburzenia czucia związane są z neuropatią. Zniszczenie neuronów postępuje stopniowo i dotyczy zwłaszcza kończyn. Objawy te nie wystąpią jako pierwsze w cukrzycy typu I. Będą pogłębiały się z czasem. Utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru we krwi znacznie zmniejsza postęp neuropatii, ale nie hamuje jej całkowicie.