Przyczyny bólu kręgosłupa są różne, np. po wysiłku fizycznym. Taki ból nie budzi niepokoju i ustępuje po odpoczynku.
Problem stanowi ból kręgosłupa spowodowany zmianami chorobowymi (zwyrodnienia), uszkodzeniami, wadami wrodzonymi, nieprawidłowa postawa (garbienie się), chodzenie na wysokich szpilkach (pogłębia naturalną lordozę w odcinku lędźwiowym, co powoduje ucisk na korzenie nerwowe), siedzący tryb życia (niezgodny z naszą naturą), brak ruchu, nadwaga.
Taki nie korzystny dla kręgosłupa tryb życia, powoduje zwiotczenie mięśni brzucha i grzbietu, które utrzymują pionową postawę (taki naturalny gorset wspierający kręgi).
Bóle kręgosłupa i mięśni szkieletowych odczuwa ok. 40% dorosłych Polaków. Wg specjalistów większość z nas uniknęłaby operacji, gdybyśmy systematycznie się gimnastkowali i przestrzegali podstawowych zasad, np. w czasie podnoszenia ciężarów.
Gwałtowny skręt tułowia, pochylenie się, podnoszenie ciężarów powoduje często nagły ból pleców. Ból jest tak silny, że nie możemy zrobić żadnych ruchów. To może oznaczać wypadnięcie dysku
(dyskopatia) - przemieszczony dysk uciska nerwy rdzenia kręgowego.
Rwa kulszowa - ostry ból obejmujący plecy, biodro, pośladek i tylną część nogi spowodowany uciskiem nerwu kulszowego przez przesunięty dysk.
Gdy pojawi się nagły, ostry ból pleców "lumbago", połóż się płasko na plecach. Czasem ból ustępuje w pozycji bocznej.
W przypadku rwy kulszowej kładziemy się na brzuchu z rękami wyciągniętymi wzdłuż tułowia. Zastosujmy maści przeciwbólowe o działaniu przeciwzapalnym oraz ciepłe okłady. Po zmniejszeniu się bólu, a zwłaszcza przy lumbago, zacznijmy delikatnie ćwiczyć (ostrożne zginanie i prostowanie nogi - można to robić w napełnionej do połowy wannie ciepłą wodą ).
Niektórzy zalecają najpierw krótki, ale kilka razy 10 - 15 minutowy zimny okład w miejsce bólu.
Ból kręgosłupa można złagodzić lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi oraz stosując pod okiem specjalistów różne zabiegi (akupunktura, akupresura, fizjoterapia, kinezyterapia).
Czasami niezbędny jest zabieg operacyjny, ale najpierw trzeba spróbować łagodniejszych metod. Jeżeli ból nie ustępuje po upływie doby, należy udać się do lekarza, który powinien zlecić zdjęcie RTG, tomografię lub rezonans magnetyczny.
Po tych badaniach ortopeda i fizjoterapeuta dobiorą odpowiednie ćwiczenia. Nauczą jak prawidłowo wykonywać gimnastykę, która nam nie zaszkodzi, a może uchronić nas przed operacją.
Kręgosłup nie odpoczywa, nawet gdy leżymy na wznak, to obciążenie dolnego odcinka kręgosłupa wynosi ok. 25kg. W pozycji na boku wzrasta do 75kg, a gdy stoimy wyprostowani, siła oddziaływania na kręgosłup wynosi ok. 100kg.
W czasie schylania się pod czas podnoszenia nawet lekkiego przedmiotu, ta wartość wzrasta do 250kg. Gdy siedzimy zgarbieni bez podparcia, to kręgi dźwigają ok. 275kg.
Leczenie i zapobieganie bóli kręgosłupa
Dolny odcinek kręgosłupa dźwiga ciężar całego tułowia, dlatego jego kręgi są masywniejsze od szyjnych. Mimo to odczuwamy ból, nawet gdy lekarz nie stwierdził poważnych uszkodzeń.
W takim przypadku spróbujmy sami zadbać o nas kręgosłup. Dbajmy, aby w czasie snu nasz kręgosłup utrzymywał linię prostą (dobry materac i stelaż).
Po przebudzeniu nie wstaj od razu, a tym bardziej gwałtownie, lepiej jest lekko poprzeciągać się przez chwilę.
Podnosząc przedmioty, nie schylaj się, nie zginaj kręgosłupa, tylko kucnij i podnoś się z wyprostowanym kręgosłupem.
Niosąc zakupy, rozkładaj ciężar na dwie ręce i unikajmy dźwigania na dłuższe odległości, bo nawet obciążenie 5 kilogramami, to już duży wysiłek dla naszych stawów i kręgosłupa.
Siedź prawidłowo na dobrze dobranym sprzęcie - pracując przy biurku, co 20 - 30 minut wstań na chwilkę i poruszaj się. Pamiętaj o monitorze na wysokości oczu, stopach opartych na ziemi, plecach przylegających do oparcia (pozycja wyprostowana). Po pracy przy biurku idź na spacer lub połóż się.
Relaks w ciepłych wodach termalnych korzystnie wpływa na bóle pleców. Można zrobić sobie kąpiel solankową w wannie.
Jeżeli pływamy to
unikajmy stylu "żabka", a jeżeli nie umiemy pływać to wykonujmy w wodzie lekkie półprzysiady.
Ruszajmy się kiedy ból kręgosłupa ustąpi, wskazany niedługi spacer z kijkami, ale dynamiczny z pokonywaniem niewielkich wzniesień.
Dzięki aktywności fizycznej mięśnie i krążki międzykręgowe zostaną odpowiednio ukrwione i dobrze zaopatrzone w składniki odżywcze - stany zapalne często są następstwem ich niedoboru.
Ciepły lub zimny okład - ciepły okład np. termfor, gdy przynosi ulgę, może wskazywać na napięciowy ból pleców. Okłady stosujemy przez ok. 30 minut i tyle samo czasu należy odczekać przed wyjściem na dwór.
Zimny okład - jeżeli nam pomaga, może to oznaczać stan zapalny. Okłady żelowe lub z lodu stusujmy kilka razy dziennie przez 15 minut, pamiętając, żeby nie przykładać ich bezpośrednio na skórę (zagrożenie odmrożeniem).
Rozluźnij mięśnie - połóż się na podłodze na plecach, zegnij nogi w kolanach i stopy oprzyj o podłoże. Po kilku minutach można zmienić pozycję, kładąc łydki na brzegu krzesła, kanapy, łóżka. Ważne jest, żeby odcinek krzyżowy przylegał do podłoża i postarajmy się przez 5 - 10 sekund przycisnąć kręgosłup do podłogi i powtórzmy to kilka razy. Następnie mając zgięte kolana i stopy oparte o podłogę, przechylajmy kolana raz w lewo i raz w prawo. W trakcie tych ćwiczeń nie powinno czuć się bólu.
Masaż - uciskanie bolących pleców okrężnymi ruchami zmniejsza ból i poprawia samopoczucie. Można też lekko odciągać skórę nad bolącym miejscem. Pomaga przy bólach napięciowych i przy niewielkich przesunięciach kręgów, które mogą uciskać nerwy.
Środek przeciw bólowy - ból daje znać, że dzieje się coś niedobrego i odruchowo sięgamy po preparaty (tabletki, maści, żele)przeciwbólowe.
Jeżeli nie mamy innych niepokojących objawów (zawroty głowy, wysoka gorączka, drętwienie kończyn), to takie zachowanie jest wskazane. W innych przypadach należy udać się do specjalisty.
Inne metody leczenia
Galwanizacja (elektroterapia) - polega na przepływie prądu stałego między elektrodami umieszczonymi na ciele chorego. Działa przeciwbólowo, rozluźniająco i przeciwzapalnie.
Laser - działa przeciwbólowo, przyspiesza renegreację tkanek oraz dostarcza im energii, która wspomaga leczenie stanów zapalnych.
Pole magnetyczne - polepsza ukrwienie tkanek, do których dociera więcej tlenu i substancji odżywczych. Terapia manualna - patrz masaż.
